Antioksidan Nedir? Ne İşe Yarar? Faydaları Nelerdir?
Günlük hayatta dönem dönem duyduğumuz bir kavram olan antioksidan, pandemi sürecinde daha sık karşımıza çıkar oldu. Çünkü antioksidan, hücreleri dış etmenlerden koruyan bir bileşen. Bu özelliği sayesinde de hastalıklara karşı savaşta ön cephede yer alıyor. Vücutta oluşan herhangi bir alarm durumunda devreye giren antioksidan, özellikle mevsim geçişleri gibi dengesiz zamanlarda, grip sezonunda ve içinde bulunduğumuz salgın döneminde önemini bir kere daha hatırlatıyor. Peki, vücudumuz için gerekli olan bu bileşenler tam olarak nedir? Vücuda faydaları nelerdir? Yapıları nasıldır, nereden alınır? Biz sizler için antioksidan hakkında merak edilen tüm detayları bir araya getirdik. Siz de yazımızı inceleyerek beden sağlığında önemli bir rol oynayan antioksidanları daha yakından tanıyabilirsiniz.
Antioksidan Nedir?
Antioksidan, vücuda giren serbest radikallerin neden olduğu hasarı önleyen ve ortadan kaldıran farmasötik yardımcı maddeleri kapsar. Antioksidan olarak görev yapan ve serbest radikallerle savaşan birçok farklı molekül bulunur. Yani antioksidan tek bir bileşenin adı değil. Baskılanmaması durumunda vücutta ciddi hasarlar oluşturabilecek yabancı maddeleri etkisiz hale getiren bileşenlerin bütünü. Antioksidan hem hücreler tarafından üretilir hem de dışarıdan beslenme yoluyla alınabilir. Beslenme rutinine eklenen antioksidan içerikli yiyeceklerle vücut sistemleri desteklenebilir.
Antioksidan Ne İşe Yarar?
Antioksidanların esas görevi, serbest radikalleri etkisiz hale getirmek. Serbest radikaller, vücutta oksidatif stres olarak tanımlanan bir duruma sebep olan zararlı bileşenler. Bu bileşenleri meydana getiren moleküller; yediğimiz yemeklerde, içtiğimiz suda, soluduğumuz havada ya da kullandığımız ilaçlarda bulunabilir. Yani aslında günlük hayatımızda sık sık serbest radikal bileşenleriyle karşılaşıyoruz. Üstelik günlük hayatımızın parçası olan birçok durum bu bileşenlerin vücutta hasar oluşturmasını hızlandırabilir. Bu durumlara örnek vermek gerekirse şöyle sıralayabiliriz:
Hava kirliliği
Aktif ya da pasif sigara içiciliği
Alkol tüketimi
Çoklu doymamış yağ asitlerinin fazla tüketimi
Toksinler
Sürekli yüksek kan şekeri seviyesi
Radyasyon
Güneş ışığına fazla maruz kalma
Bakteri, virüs ve mantar enfeksiyonları
Doku hasarlarına sebep olabilecek, uzun süreli egzersiz programları
Oksijen dengesizliği
Tüm bunlar vücudun oksidatif stres altına girmesini hızlandıran etmenler. İşte bu zararlı etmenlerin vücutta hasar oluşturmasını önlemek ve meydana gelen hasarı onarmak, antioksidanların görevi.
Antioksidanın Faydaları Nelerdir?
Bahsettiğimiz gibi, antioksidan oldukça genel bir terim. Ve bu bileşenler vücudun her bir sistemine etki ediyor. Yani antioksidan sinir sisteminden cilt sağlığına kadar birçok farklı noktada hücreleri destekliyor. Genel olarak antioksidanların faydalarını şu şekilde açıklayabiliriz:
Serbest radikalleri tutarak etkilerini azaltan antioksidan, hücrelerin yenilenmesini sağlar ve yaşlanmayı geciktirir.
Çevresel etmenlerin cilt üzerindeki etkilerini en aza indirir. Böylece cildin daha sağlıklı ve parlak görünmesini sağlar. Ayrıca kırışıklık oluşumunu da azaltır.
Bağışıklık sistemine zarar vererek baskılayan kimyasalları tutar ve bağışıklığı güçlendirir.
Vücut moleküllerinin ve yapı taşlarının oksidatif stres sebebiyle bozulmasını önleyerek kalp ve damar sağlığını destekler.
Göz problemlerinin oluşumunu azaltır.
Antioksidanların antienflamatuar etkisi de bulunur. Bu sayede iltihap oluşumunu da azaltır.
Sinir sisteminin korunmasına yardımcı olur. Hafızayı güçlendirir.
Oksidatif stres yoluyla oluşan idrar yolu enfeksiyonu riskini düşürür.
Antioksidan Bakımından Zengin Yiyecekler Hangileridir?
Antioksidanlar hücre içerisinde üretilse de dışarıdan destek gerekir. Bu bağlamda uzmanlar günlük beslenme programına antioksidan oranı yüksek besinlerin eklenmesini önerir. İçerisinde bol miktarda antioksidan bulunan yiyecek ve içecekleri ise şu şekilde sıralayabiliriz:
Domates, kırmızı lahana gibi kırmızı renkli besinler
Ahududu, çilek, yaban mersini gibi kırmızı orman meyvelerinin tamamı
Ispanak, enginar ve lahana gibi yeşil yapraklı sebzeler
Badem, ceviz ve fındık gibi E vitamini açısından zengin kuru yemişler
Havuç, tatlı patates ve papaya gibi beta karoten depoları
Tarçın, zerdeçal, fesleğen, maydanoz ve zencefil gibi otlar ve baharatlar
Bitter çikolata
Yeşil çay
Narenciye suları
Kırmızı şarap
Siz de gün içerisinde bir avuç kavrulmamış kuru yemiş tüketerek, yulaflı kahvaltınızı kırmızı orman meyveleri ile renklendirerek sağlığınıza destek olabilirsiniz. Ara öğünlerde içerisinde bitter çikolata, kuru meyveler ve farklı baharatlar bulunan enerji barları tüketebilirsiniz. Yemeklerinizi antioksidan bakımından zengin sebze ve baharatlarla hazırlayarak daha güçlü bir yapıya sahip olabilirsiniz.
