- Ana Sayfa
- Beslenme Önerileri
- Protein Nedir? Neden Proteine İhtiyaç Duyarız?
Protein Nedir? Neden Proteine İhtiyaç Duyarız?
Protein, insan vücudunun sağlıklı bir şekilde işleyebilmesini sağlayan organik bir yapı. Karbon, oksijen, kükürt ve hidrojen gibi yapıları içeren aminoasitlerin bir araya gelmesiyle oluşur. Protein sentezinde 20 farklı aminoasit yer alır. Bu aminoasitlerin dizimindeki değişiklikler, proteinin çeşidini ve görevini belirler. İnsan vücudunun her bölgesinde olsa da en çok kas, kemik, saç ve cilt dokusunda bulunur.
Hücre, doku ve organların işleyişinde etkili olan protein, anne karnından itibaren vücuda alınması gereken önemli bir bileşen. Ancak bu kaynak, insan vücudu tarafından yeterli seviyede üretilemiyor. Bu yüzden dışarıdan vücuda, belli miktarda alınması gerekiyor. Peki, proteinin vücuttaki görevleri neler? Oldukça önemli işlevlere sahip olan proteini daha yakından incelemek ister misiniz?
Neden Proteine İhtiyaç Duyarız?
Proteinler temelde vücudun bütünlüğünü korumaya çalışırlar. Dokuların inşasına, onarımına ve gelişimine katkı sağlarlar. Vücudun farklı yerlerinde, farklı görevler üstlenirler.
1. Hücre Yapısını Korur
Protein; hücrelerin büyümesine, gelişmesine ve onarılmasına destek olur. Hücrenin bölünmesi, şekli ve hareketleri üzerinde etkili. Bu sayede vücuttaki yaraların iyileşmesinde ve yenilenmesinde rol oynar. Hücre içindeki ve dışındaki sıvı miktarını dengelemeye yardımcı olur. Aynı zamanda hücreye gelen besinleri enerjiye dönüştürür. Hücrelerin sağlığını ve dengesini düzenleyerek organizmayı korumayı amaçlar.
2. Bağışıklığı Destekler
Protein, vücut direncini arttırmaya yardımcı olur. Yapısındaki antikor ve antioksidanlarla bağışıklığı güçlendirerek vücudun hastalıklara karşı daha dirençli olmasını sağlar. Virüs ve bakteri gibi zararlı ve yabancı oluşumları vücuttan atma konusunda destekleyici rol üstlenir.
3. Kas ve Kemik Gelişimini Destekler
Kemik ve kas gelişimini destekler. Protein, vücudun enerji ihtiyacını karşılayarak antrenmanda oluşan kas yıkımı onarır. Yorgunluk hissini azaltır. Bu yüzden sporcular protein alımına özen gösterir.
4. Kilo Kontrolünde Etkili
Tokluk hissini veren hormonu harekete geçirir. Bu yüzden kilo verme sürecinde protein alımı zayıflamaya yardımcı olabilir. Fakat fazla alınması halinde tam tersi etki de gösterebilir.
5. Biyolojik Fonksiyonları Destekler
Protein, enzimleri harekete geçirir. Dolayısıyla vücutta kimyasal reaksiyonların gerçekleşmesini sağlar ve sindirimi kolaylaştırır. Kan dolaşımında ve kan şekerinin düzenlenmesinde de görev alır. Biyolojik süreçlerin daha sağlıklı bir şekilde işlemesine yardımcı olur.
6. Büyüme ve Gelişim İçin Önemli
Protein, çocukların ve gençlerin büyüme süreçlerinde etkin bir rol oynar. Bu yüzden gelişim döneminde olan çocukların süt, yumurta ve kırmızı et gibi protein kaynaklarını tüketmesi önerilir.
Protein İçeren Besinler Nelerdir?
Dönemsel protein ihtiyacınız; fiziksel aktivite, vücut ağırlığı ve yaş gibi faktörlere bağlı olarak değişebilir. Protein ihtiyacınızı bitkisel ve hayvansal gıdalarla ya da takviye ürünlerle karşılayabilirsiniz. Peki, protein en çok hangi besinlerde bulunur?
Kırmızı et: Protein açısından en zengin hayvansal gıda. Bu yüzden uzmanlar haftada iki kez kırmızı et yenmesi gerektiğini söylüyor. Tüketilirken kızartma yerine haşlama, fırında ya da mangal olarak tercih edebilirsiniz. Bir porsiyonu (100 gram) yaklaşık olarak 25-30 gram protein içerir.
Beyaz et: Kırmızı ete iyi bir alternatif. Üstelik kırmızı ete göre daha az yağ içeriyor. Hindi, tavuk ve balık eti protein açısından oldukça zengin. Bir porsiyonda ortalama 20-25 gram protein bulunur.
Yumurta: Uzmanların ısrarla önerdiği protein kaynaklarından biri. Az pişmiş tüketirseniz yumurtanın vitamin ve protein içeriğinden daha çok faydalanabilirsiniz. Bir tanesinde yaklaşık 6 gram protein bulunur.
Süt: Kemiklerin sağlıklı bir şekilde gelişmesini sağlayan, etkili protein kaynaklarından biri. Özellikle de çocukların sağlıklı gelişimi için her gün içmesi önerilir. Bir fincan süt yaklaşık 10 gram protein içerir. Yoğurt ve peynir gibi süt ürünleri de protein açısından oldukça zengin.
Baklagiller: Protein açısından zengin bitkisel kaynaklı besin gruplarından biri. Fasulye ve nohut gibi baklagillerin 100 gramında yaklaşık 16 gram protein bulunur.
Kuru yemişler: Kuru yemişler de protein açısından oldukça zengin. Gün içerisinde fındık, badem, ceviz, kabak çekirdeği gibi kuru yemişleri tüketebilirsiniz.
Dengeli Protein Tüketimi Çok Önemli
Yukarıda saydığımız fonksiyonların düzenli bir şekilde işleyebilmesi için proteine ihtiyaç duyarız. Proteinler, yağlar ya da karbonhidratlar gibi vücutta uzun süre depolanamaz. Bu yüzden düzenli olarak protein tüketilmezse, proteinlerin yerine getirmekle görevli olduğu biyolojik işlevlerde aksaklıklar yaşanabilir.
Az miktarda protein alımı; kemik, saç ve kas dokularının zayıflamasına, enfeksiyon riskinin artmasına, zihinsel işlevlerde bozulmalara, psikomotor becerilerdeki olumsuz gelişmelere ve çocuklarda büyümenin yavaşlamasına neden olabilir. Fazla tüketilmesi ise böbrek sorunları, kemik erimesi ve kanser gibi hastalıkların görülme riskini çoğaltabilir.
